Wat zijn de verschillen tussen de vele luzerne(mixen) en merken? Welke past het beste bij jouw paard? En waarom en wanneer zou je überhaupt luzerne geven? Wat zijn de voor- en nadelen? In dit artikel lees je alle antwoorden!
Onderaan dit artikel vind je verschillende luzerne(mixen) en merken op een rij, maar laten we eerst wat dieper in gaan op luzerne zelf – zodat jij na het lezen van dit artikel een goede keuze kunt maken voor je paard.
Waarom luzerne voeren?
Luzerne heeft allerlei voordelen en wordt daarom door veel paardeneigenaren gebruikt. Een van die voordelen is dat het ervoor zorgt dat je paard langzamer zijn brok (balancer / krachtvoer) eet. Je paard moet namelijk meer en langer kauwen op luzerne. Hierdoor wordt de kans op slokdarmverstoppingen kleiner. Ook wordt de speekselproductie extra gestimuleerd, wat helpt om maagzweren tegen te gaan. Wil je luzerne voor deze reden gebruiken? Meng dan enkele handjes luzerne door je krachtvoer / balancer.
Een ander voordeel is dat luzerne een goede bron is van eiwitten. Eiwitten zijn onmisbaar voor een gezond (paarden)lichaam. Zo is het bijvoorbeeld belangrijk voor gezonde spieren. Madelief van het merk Vitalbix vertelt hierover het volgende: “Voor spieropbouw is het, naast de juiste training, belangrijk om voldoende eiwitten te voeren. Paarden halen eiwitten voornamelijk uit het ruwvoer. Is het ruwvoer relatief laag in eiwitten of heeft jouw paard een verhoogde behoefte aan eiwitten (bijvoorbeeld omdat het een ouder paard is, juist een heel jong paard is, drachtig is of op hoog niveau in de sport loopt)? Dan is luzerne een uitstekende eiwitbron.”
Tenslotte bevat luzerne vrij weinig suiker in vergelijking met hooi, namelijk zo’n drie procent. Hierdoor is het heel geschikt voor paarden die suikerarm moeten eten, als gedeeltelijke ruwvoervervanger.
Wanneer kun je het beter niet voeren?
Sommige paarden reageren overgevoelig voor luzerne, waardoor ze bijvoorbeeld last kunnen krijgen van bultjes. Dit komt echter maar weinig voor, dus het is altijd verstandig om dit goed te testen. Wellicht ligt het niet aan de luzerne, maar aan een bepaalde toevoeging die in de luzernemix zit.
Tip van Vitalbix’s Madelief: “Wij adviseren om luzerne niet te voeren aan paarden jonger dan 1,5 jaar. De stengels van luzerne kunnen voor kleine veulentjes iets te hard zijn. Kies dan liever voor een ruwvoermix met zachtere stengels, zoals Vitalbix Fiber-Mix+.”
Waar kun je opletten bij het kiezen van luzerne?
Zongedroogd of kunstmatig gedroogd
Sommige merken maken gebruik van zongedroogde luzerne, terwijl andere merken kunstmatig gedroogd luzerne aanbieden. Ik vroeg Dorine van het merk Hartog om meer informatie. Zij vertelt: “Zongedroogd wil zeggen dat de luzerne gemaaid wordt en op het land blijft liggen totdat het voldoende droog is om in balen te persen. Hier gaat in de meeste gevallen een aantal dagen overheen. Echter kan het weer heel onvoorspelbaar zijn en regen of tegenvallende temperaturen kunnen er dan ook voor zorgen dat de luzerne aan voederwaarde verliest. Ook kan het broei of schimmelvorming in het product veroorzaken. Hierdoor kan de kwaliteit flink achteruit gaan.
Bij kunstmatig drogen wordt de luzerne kort na het maaien van het land gehaald en naar de fabriek gebracht om daar in grote droogtrommels te drogen. Dit droogproces duurt slechts een paar minuten. De hoge temperaturen tijdens dit proces zorgen ervoor dat alle schimmels en ziektekiemen worden gedood. De kwaliteit bij kunstmatig gedroogde luzerne is dan ook mooi constant.”
Het voordeel van zongedroogde luzerne is daarentegen dat het minder bladstof bevat. In kunstmatig gedroogde luzerne zie je namelijk over het algemeen meer bladstof. Deze stof is afkomstig van de bladeren en om te voorkomen dat paarden deze stof inademen, wordt het soms eruit gezweefd. Je hebt dan minder stof, maar de droge stengels kunnen erg prikken. En daarbij: het bladstof bevat juist de meeste voedingsstoffen, zoals aminozuren, mineralen en vitaminen. Zonde, dus! Daarom kiezen de meeste producenten er dan ook voor om plantaardige olie (of melasse) te gebruiken, zodat het bladstof beter bindt aan de stengels – waardoor dat ‘nadeel’ van kunstmatig drogen ook niet meer van toepassing is.
VREp-gehalte
Madelief van Vitalbix vertelt: “Geef je luzerne ter ondersteuning van bespiering? Dan is het extra belangrijk dat je naar het VREp-gehalte kijkt. Op de verpakking moet je allerlei waarden terugvinden, zoals het suikergehalte, maar ook het ruw eiwit- en VREp-gehalte. Het ruw eiwitgehalte is het gehalte aan eiwitten dat in de luzerne zit. Het VREp-gehalte betekent het verteerbaar ruw eiwit en zegt iets over de opneembaarheid van de eiwitten. Met andere woorden: hoeveel van de eiwitten kan jouw paard daadwerkelijk opnemen en gebruiken?
Wanneer je het voert voor de goed opneembare eiwitten, is het aan te raden om te kiezen voor een luzerne waarbij de gehele plant is gebruikt, dus zowel de stengels als de blaadjes (het bladstof zoals eerder uitgelegd, red.) van de plant. De meeste voedingswaarde zit in deze blaadjes.”
Calcium/fosfor-verhouding
Voer je vrij veel (een aantal kilo) luzerne? Dan is het ook goed om te weten dat luzerne relatief veel calcium bevat, maar minder fosfor. Hierdoor kan er een scheve calcium/fosfor-verhouding ontstaan. Je kunt dit oplossen door een product met veel fosfor te geven, zoals zemelen of lijnzaad. Tip van Madelief: “Het is handig om je ruwvoer te laten analyseren. Misschien is het bijvoeren van een ander product namelijk niet eens nodig en is de scheve calcium/fosfor-verhouding juist gunstig voor het ruwvoer dat je hebt. Is er geen ruwvoeranalyse aanwezig? Dan houden wij voor paarden 2 kilo luzerne per dag aan en 1 kilo voor een pony. Meer voeren is natuurlijk mogelijk, maar corrigeer het dan wel met bijvoorbeeld zemelen om de verhoudingen weer recht te trekken.”
Hoe zit het met alternatieven?
Wil je je paard liever geen luzerne voeren, maar wil je er wel voor zorgen dat je paard beter op zijn brokjes kauwt en/of wil je het ruwvoer (hooi) gedeeltelijk vervangen of aanvullen? Er zijn inmiddels verschillende ruwvoermixen zonder luzerne op de markt. Bijvoorbeeld de Vitalbix Fiber-Mix+, dat bestaat uit verschillende vezelrijke grassen (klik hier voor meer info over dat product). Het bevat minder eiwitten dan luzerne, maar stimuleert net zo goed het kauwen en de speekselproductie.
8 verschillende luzerne(mixen) op een rij:
1. Vitalbix Pure Lucerne+
Samenstelling: luzerne, koudgeperste lijnzaadolie (3%).
Analyse: ruw eiwit: 15,7%, ruwe vet: 5,6%, ruwe celstof: 25%, ruwe AS: 9,2%, EWpa: 0,58, VREp: 11,20%, suiker: 2,80%, zetmeel: 2,40%, calcium: 16 g, fosfor: 3 g, magnesium: 2,6 g, kalium: 20 g, natrium: 1 g, selenium: 0,3 mg.
Bijzonderheden: Vrij van melasse, soja, granen, kunstmatige geur- kleur en smaakstoffen en synthetische conserveermiddelen.
Zongedroogd of kunstmatig: kunstmatig
Prijs: €15,50 (14 kg)
Prijs per kilo: €1,11
Website: www.vitalbix.com
2. Hartog Lucerne-mix
Samenstelling: luzerne (75%), groene snijhaver (15%), glycerine (= plantaardige olie, 6%), rietmelasse (4%)
Analyse: ruw eiwit: 12%, ruw vet: 2,4%, ruwe celstof: 32%, ruw AS: 10,9%, suikers: 7%, suikers & zetmeel: 10%, EWpa: 0,58%, VEP: 552%, VRep: 82 gram, droge stof: 90%. Vitamine A: 45000 I.E., vitamine E: 110 mg, biotine: 0,40 mg, vitamine D3: 980 I.E. Calcium: 12 g, fosfor: 3 g, magnesium: 3 g, natrium: 0,80 g, kalium: 21 g, ijzer: 615 mg, koper: 9 mg, mangaan: 33 mg, zink: 22 mg, selenium: 0,30 mg, kobalt: 0,10 mg. Lysne: 7,60 g, methionine: 2,40 g, tryptophaan: 2,90 g, threonine: 7,10 g, leucine: 12,10 g, isoleucine:, 7,40 g, histidine: 3,40 g, arginine: 7,30 g, clycine + serine: 15,40 g, phenylalaline + tyrosine: 13,80 g, valine: 9,40 g, methionine + cystine: 4,70 g.
Bijzonderheden: door de toevoeging van het snijhaver is er een langzaam vrijkomende energie (waardoor pieken in de bloedsuikerspiegel worden voorkomen) en is het eiwitgehalte gereduceerd. Door de olie met melasse is het extra smakelijk (handig bij paarden die luzerne niet graag eten) en is het bladstof gebonden, maar het bevat dus wel suiker.
Zongedroogd of kunstmatig: kunstmatig
Prijs: €14,65 (18 kg)
Prijs per kilo: €0,81 (de goedkoopste in dit rijtje)
Website: www.hartog-luzerne.com
3. Hartog Digest
Samenstelling: luzerne, gerstestro, gras zongedroogd (hooi), glycerine, wortelvlokken, gedroogde appelblokjes, rodebietenvlokken, cichoreikrullen, zonnebloempitten, lijnzaadolie, gistproducten, calciumbutyraat, magnesiumoxide.
Analyse: ruw eiwit: 10,2%, ruw vet: 3,3%, ruwe celstof: 29,1%, ruw AS: 9,5%, suikers: 1,5%, zetmeel: 2%, EWPa: 0,52%, verteerbare energie: 9,5 MJ, VREp: 6,6%, droge stof: 90%. Calcium: 11,90 g, fosfor: 2,70 g, magnesium: 1,50 g, natrium: 0,60 g.
Bijzonderheden: vrij van graan en melasse. De toevoeging van prebiotica en gistculturen zorgt voor een optimale darmflora en de toevoeging van magnesiumoxide zorgt voor extra neutralisatie van de maagsappen.
Zongedroogd of kunstmatig: kunstmatig
Prijs: €16,99 (15 kg)
Prijs per kilo: €1,13
Website: www.hartog-luzerne.com
4. Welkoop Luzerne Compact Ruwvoer
Samenstelling: luzerne
Analyse: onbekend
Bijzonderheden: op de website is geen aanvullende informatie te vinden.
Zongedroogd of kunstmatig: onbekend
Prijs: €13,99 (15 kg)
Prijs per kilo: €0,93
Website: www.welkoop.nl
5. HugHo Grove Lucerne
Samenstelling: luzerne, plantaardige olie.
Analyse: onbekend
Bijzonderheden: Vrij van melasse. Op de website zijn de gehalten en voedingswaardes niet te vinden.
Zongedroogd of kunstmatig: zongedroogd
Prijs: €12,95 (10 kg) (op de website staat de prijs incl. verzendkosten)
Prijs per kilo: €1,29
Website: www.hugho.nl
6. HugHo Fijne Lucerne
Samenstelling: luzerne, plantaardige olie.
Analyse: onbekend
Bijzonderheden: HugHo’s fijne luzerne bevat meer eiwit dan de grove luzerne, namelijk 21 procent. Vrij van melasse. Op de website zijn de gehalten en voedingswaardes niet te vinden.
Zongedroogd of kunstmatig: zongedroogd
Prijs: €15,50 (10 kg) (op de website staat de prijs incl. verzendkosten)
Prijs per kilo: €1,55
Website: www.hugho.nl
7. HugHo Lucerne zemelen mix
Samenstelling: luzerne, zemelen zonder griessen, plantaardige olie.
Analyse: onbekend
Bijzonderheden: door de toevoeging van zemelen wordt een scheve calcium/fosfor-verhouding (zoals eerder beschreven in dit artikel) voorkomen. Vrij van melasse. Op de website zijn de gehalten en voedingswaardes niet te vinden.
Zongedroogd of kunstmatig: zongedroogd
Prijs: €16,50 (10 kg) (op de website staat de prijs incl. verzendkosten)
Prijs per kilo: €1,65
Website: www.hugho.nl
8. Subli Luzerne
Samenstelling: luzerne, plantaardige olie.
Analyse: onbekend
Bijzonderheden: het eiwitgehalte is lager, omdat een deel van het eiwitrijke blad eruit gezeefd wordt. Vrij van melasse. Op de website zijn de gehalten en voedingswaardes niet te vinden.
Zongedroogd of kunstmatig: zongedroogd
Prijs: €10,49 (10 kg)
Prijs per kilo: €1,04
Website: www.subli.nl/luzerne
Geven jullie luzerne aan jullie paard? Laat je reactie achter op m’n Facebookpagina (klik hier) en/of Instagram (klik hier)!
